Plana ulertzeko

Zer da Plan orokor bat?

Hiri antolamenduaren plan orokorra (HAPO eta gaztelaniaz PGOU siglez ezaguna), hirigintza dokumentua da, eta oinarrian, bere betebehar garrantzitsuena udalerriko lurretan ezar daitezkeen jarduera motak zehaztea da. Lurzoru batean erabilera edo jarduera bat kokatzen denean, hirigileak “antolatzea” deitzen diote. Asko laburbilduz, esan daiteke Planak balio duela non, zenbat eta zertarako eraiki daitekeen ezartzeko.

Adibidez, HAPOk bizitegi erabilera –hau da, etxebizitzak-, ekoizpen erabilerak –hau da, lantegiak- edo nekazaritza lurzoruak, etab. non kokatuko diren antolatzeko gaitasuna du. Ondorioz Planak udalerriko lurzoru guztiak aztertu behar ditu, eta lurzoru bakoitzean zilegi edo debekatuak diren jarduerak edo erabilerak ezarri behar ditu.

HAPO ez da berez legea, indarrean dauden hirigintza legeriak aplikatzen ditu; horietako garrantzitsuenak Euskal Herriko Lurralde Antolakuntzari buruzko legea eta Euskal Herriko Lurzoruaren legeak dira, eta horiez gain autonomikoa, sektoriala eta estatu-eremuko araudiak hartzen dira kontuan.

Ondorioz, nahiz eta HAPO udal mailako hirigintza planeamenduaren tresna den, eta barruan udalerri osoa hartzen duen, ez da ente autonomoa, koordinatu eta kasu batzuetan beste Plan eta Zuzentarau batzuek –adibidez Lurralde plan partzialek, sektorialek edo Lurralde antolamenduko Zuzentarauek- ezarria dutena bete behar du.

Era berean, Hondarribiaren kasuan, erabakigarriak dira lege sektorialak (Itsasertzen legea, Aire segurtasunaren legea, Portuen eta itsas-garraioaren legea, etab.).

2017ko Plan orokorra

2017. urtea arte, Hondarribiak beste planeamendu dokumentu bat zuen, Arau Subsidiarioak izenekoa, 1996. urtean onartua. Plan Orokor berriaren idazketaren prozesuak 2008tik 2017ko ekainaren 8a arte iraun zuen; data horretan Udalbatzak behin betiko onespena eman zion. Plan orokor berria Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean abuztuaren 16an argitaratu zen eta 2017ko irailaren 6an sartu zen indarrean.

Plan orokorrerako aurreikusitako indarraldia 12 urtekoa zen. Dena dela, Euskal Herriko Auzitegi Nagusiak Plan Orokorraren erabateko deuseztasuna deklaratu zuen eta Auzitegi Gorenak ez zuen Udalak aurkeztutako kasazio
errekurtsoa onartu; ondorioz 2017ko Plan Orokorra erabat deusez bilakatu zen eta 1996ko Arau Subsidiarioek indarraldia berreskuratu zuten.

Izan ere, nahiz eta ez den arazo adierazgarririk antzeman Planak proposatutako hiri eta antolamendu ereduarekin, Auzitegiaren iritziz aurkitu diren forma akatsak (bi txosten sektorial eskatu ez izana) ezin dira konpondu.

Arau Subsidiarioak ez dira Euskal Herriko Lurzoruari eta Hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 legera egokitzen, eta ez dute 1996tik onartutako lurralde- eta sektore- antolamendu guztia kontuan hartzen, beraz planeamenduko tresna hori aztertzeko eta eguneratzeko premia dago.

Gainera, zehaztapen batzuk argitu edo aztertu egin behar dira eta eremuetako batzuetan proposatutako antolamendua hobe daiteke. Hala, 2020ko uztailaren 23ko osoko bilkuraren akordioz, idazketa lanei ekin zitzaien formalki, eta Udalak informazioa eskatu zien babes zibilaren, ingurumenaren, kultur ondarearen eta ingurunearen gainean eskumenak dituzten Eusko Jaurlaritzako eta Foru Aldundiko organoei, dauden arriskuei eta antolamenduagatik errespetatu beharreko ingurumenaren, kultur ondarearen babesaren eta ingurune babesaren baldintzei buruz.

Era berean, txostena eskatu zitzaien Estatuko administrazio organoei eta lurralde antolamenduan eta hiri planeamenduan eragina duten eskumen sektoriala duten zenbait erakunderi.

Azkenik, prozeduraren hasiera, eta hiritarren parte-hartzearen programaren edukiaren laburpena 2020ko irailaren 9ko Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratu ziren.

Zergatik idatzi behar da Plan orokor berri bat?

Plan Orokor berriak 2017ko Plan Orokorrarekin duen lotura

Plan Orokorra erabat deusez deklaratu denez ezin zaie egindako izapideei eutsi, hau da, prozesu osoa berriz errepikatu behar da, Plan Orokorra formulatzeko akordiotik hasita behin betiko onespena arte.

Gainera, bai gizarte- eta hirigintza- egoera eta bai arau-esparrua aldatu egin dira, eta Plan Orokorraren izapideak berarekin dakar hiritarren parte-hartze, eztabaida eta azterketa prozesu bat, eragina izan dezakeena proposatzen den antolamenduan. Hori guztia dela eta, ezin da izapidetze guztia besterik gabe errepikatu, proposatutako antolamendua eguneratu gabe.

Dena dela, esandakoak ez du esan nahi 2017ko Plan Orokorrean proposatutako irtenbide guztiak besterik gabe baztertu behar direnik. Aipatu den bezala, emandako epaiek ez dute 2017an onartutako hiri eredua auzitan jartzen, eta gainera, 2017ko Planaren indarraldian izandako hirigintza eraldaketa eta egindako hirigintza garapenak babestu egin behar dira.

Finkatutako hiri hori, Plan Orokorra baliogabetu ondoren, estaldura emango dion hirigintza araurik gabe geratu da. Hala ere, eraikin horiek, beraien kale eta zuzkidurekin, arauak ahaztu ezin duen egoera bat sortzen dute, beraz Plan
Orokor berriak kontuan hartu beharko ditu. Gainera kontuan izan behar da 2017ko Plana baliogabetzeak hainbat izapidetze fasetan zeuden zenbait hirigintza garapeni eragin diela, eta ondorioz Plan Orokorraren idazketa berriak inguruabar hori izan beharko duela kontuan eremu horien antolamendua berriz islatzerakoan.

HAPO berri bat idaztea zurituta dago, besteak beste, arrazoi hauengatik:

Euskal Herriko Auzitegi Nagusiaren Epaiak.

2020ko udaz geroztik Euskal Herriko Auzitegi Nagusiaren epai batzuek Plana deusez zela deklaratu zuten, konponezinak irizten zitzaien izapidetze akats batzuengatik.

Akats horiek zera ziren, bi txosten eskatu ez izana:

• Telekomunikazioen txostena.
• Balio Agrologiko Handiko Landa Lurzoruen txostena.

Dena dela, guztiek ontzat ematen dituzte demandek eragindako eremuetan errekurritutako antolamendu zehaztapenak, salbu eta Iterlimeneko hornidura- eta saneamendu- kalifikazioa; horiek Sistema Orokortzat hartu
behar dira.

Auzitegi Nagusiak 2021eko otsailean Udalak horietako lehenengoaren aurka aurkeztutako kasazio errekurtsoa onartu ez izanak dakar 2017ko Plan Orokorra erabat deusez bilakatzea eta 1996ko Arau Subsidiarioek indarraldia
berreskuratzea.

Argi dagoenez, 1996ko AASS zaharkituta daude eta ez dira indarrean dagoen Euskal Herriko Lurzoruari eta Hirigintzari buruzko 2/2006 legera egokitzen. Planeamendua (urriaren 2ko 2/2014 Legeak –Lurzoruari eta Hirigintzari
buruzko 2/2006 Legea aldatzen duenak- aldatua dena) lege horretara egokitzeko epea 15 urtekoa da, eta ondorioz 2021ean amaitzen da, beraz premiazkoa da Plan Orokor berria onartzea.

Arau Berrikuntzak

128/2019 dekretuaren bigarren xedapen iragankorrak ezarria du nahitaezkoa dela udal Plan Orokorrak lurralde antolamenduaren Zuzentarauak (LAZ) dituen zehaztapenetara egokitzea, 8 urteko epean.

Gainera, LAZ berriek hiri plangintzan lehenbailehen sartzea komeni den zenbait gai lantzen dituzte: aldaketa klimatikoa, hiri birsorkuntza, azpiegitura berdea, paisaia, ekonomia zirkularra, mugikortasuna, etab.

Azterketa eta Zehaztapen Berriak sartzea

Hiria hobetzeko prozesu etengabean behar berri batzuk antzeman dira, zenbait ikuspegitatik landu direnak; horien artean nabaria da Hiri Mugikortasun Iraunkorraren Plana; Plan horrek, aipatutako dokumentuan esaten den bezala, udal planeamenduan bakarrik landu daitezkeen zehaztapenak sartzen ditu.

Gainera, proposatzen du azterketa berriak sartzea –adibidez genero ikuspuntuaren integrazioa, hizkuntz inpaktuaren azterketa, karakterizazio agrologikoa, etab.-, arreta handiagoa behar duten zeharkako gaiak edo gai puntualak lantzen dituztenak.